Procedura ekstradycyjna

ekstradycja

Ekstradycja z Wielkiej Brytanii

Przebieg procesu związanego z realizacją europejskiego nakazu aresztowania na terenie Wielkiej Brytanii

Wstąpienie Polski do Unii, otwarcie granic i rynków pracy spowodowało masowy wyjazd Polaków za granicę – szczególnie do Wielkiej Brytanii. Część emigrantów zdecydowała się na wyjazd z chęci uniknięcia odpowiedzialności karnej za popełnione w kraju przestępstwa. Europejski nakaz aresztowania, który znacznie zmienił procedurę ekstradycyjną, przede wszystkim wpływając korzystnie na przyspieszenie procesu ekstradycji sprawił jednak, że przebywanie w Wielkiej Brytanii nie umożliwia uniknięcia kary. W 2009 roku w Polsce wydano 4844 wnioski o ekstradycję (około 40% wszystkich nakazów aresztowania). Obecnie wydaje się około 1000 europejskich nakazów aresztowania miesięcznie.

System nie jest jednak aż tak dobry, jakby się mogło na początku wydawać – europejski nakaz aresztowania może zostać wydany za wykroczenie, które niekiedy niosą ze sobą niską karę, a w związku z dość mechanicznym wystawianiem europejskich nakazów aresztowania ilośc wystawionych nakazów przekracza możliwości organów wykonawczych.

Jak wygląda procedura ekstradycyjna?

Jak to się dzieje, że osoba, w stosunku do której wydano europejski nakaz aresztowania zostaje przekazana organowi wydającemu nakaz?

1. Aresztowanie

Najczęściej osoby poszukiwane są znajdowane w miejscach pracy lub zamieszkania. Dość często zdarza się również ich pojmanie w sytuacji rutynowej kontroli (np. drogowej). Aresztowana osoba jest przewożona na komisariat, gdzie przedstawia się jej treść europejskiego nakazu aresztowania (w języku polskim lub angielskim). Ze względu na to, iż w trakcie zatrzymania nie odbywa się przesłuchanie, osoba zatrzymana nie widzi się z prawnikiem z urzędu.

2.Proces ekstradycyjny

Podczas pierwszego posiedzenia przed sądem (które musi odbyć ie tak szybko jak to możliwe), ustalana jest tożsamość osoby zatrzymanej. Może ona wtedy wydać zgodę na ekstradycję. Jeśli ją wyrazi (nie może jej cofnąć), w ciągu 10 dni musi rozpocząć się procedura przekazania. Jeśli osoba zatrzymana nie wyrazi zgody na przekazanie sąd ustala warunki ewentualnego zwolnienia za kaucją oraz wyznacza datę procesu ekstradycyjnego. Osoba zatrzymana powinna być już w trakcie pierwszego posiedzenia reprezentowana przez prawnika, którego zadaniem jest między innymi przygotowanie argumentacji, wykorzystywanej następnie w czasie procesu ekstradycyjnego. Argumenty te składane są w sądzie (tzw. Skeleton Argument) i odnoszą się do aktualnego prawodawstwa raz precedensów. Wraz z nimi składa się również zeznanie osoby zatrzymanej, w oparciu o które obrona przygotowała Skeleton Argument.

Jeśli strona brytyjska ma jakieś wątpliwości, może zwrócić się do sądu polskiego z prośbą o odpowiedzi na pytania związane ze sprawą, które się w trakcie procesu pojawiły, a które mogą mieć znaczenie dla jej przebiegu. W trakcie procesu ekstradycyjnego ustala się również, czy europejski nakaz ekstradycji jest zgodny z Aktem Ekstradycyjnym 2003.

3. Apelacja

Jeśli osoba zatrzymana nie zgadza się z decyzją sędziego okręgowego w sprawie ekstradycji, może odwołać się do sądu wyższego instancją (High Court). Ma na to jedynie 7 dni od dnia wydania nakazu ekstradycji włącznie. Możliwe jest również odwołanie się do Sądu Najwyższego (Supreme Court), ale jedynie w przypadkach, w których rozwiązanie sprawy jest ważne dla dobra publicznego dotyczy kwestii prawnej (a nie faktów i osoby apelującej).

Przeszkody w procesie ekstradycyjnym

Na jakie argumenty może powołać się obrona w przypadku ekstradycji? Akt ekstradycyjny 2003 przewiduje kilka przeszków w procesie ekstradycji, które mogą stać się argumentem w procesie ekstradycyjnym (oczywiście w zależności od okoliczności sprawy). Przykładowe przeszkody dotyczą:
artykułu 14 Aktu Ekstradycyjnego 2003 (Extradition Act 2003), ktory pozwala na zwolnienie osoby zatrzymanej jeśli mogłoby się okazać, że z powodu opóźnienia w sprawie, ekstradycja byłaby niesprawiedliwa i oparta na ucisku. (precedens Kakis vs Cypr – Lord Diplock). Tego argumentu nie można jednak stosować wtedy, kiedy osoba wiedziała o zarzutach i poszukiwaniach i opuściła kraj po to, by uniknąć odpowiedzialności.